พระนอนหินทราย โบราณสถานที่เก่าแก่อีกที่หนึ่งในประเทศไทย และ ยังเป็นหลักฐานชิ่นสำคัญทางโบราณคดีที่บ่งบอกหลักฐานประวัติศาสตร์ด้านวัฒนธรรมและศาสนาที่เก่าแก่ จึงนับได้ว่า โคราชนั้นเป็นดินแดนแห่งอารยธรรมมามากว่า พันปี เพราะจากหลักฐานพระนอนที่บ่งชี้ในยุค อิทธิพลของศิลปแบบทวารวดี หรือ เมื่อ 1300 ปี ที่ผ่านมา มีมาก่อนที่จะมีอาณาจักรสุโขทัย อยุทธยา
อ่านบทความ แหล่งหินตัดสีคิ้ว
พระนอนหินทรายเมืองเสมา อำเภอสูงเนิน โคราช
พระนอนเมืองเสมา สร้างขึ้นในวัฒนธรรมทวารวดี มีอายุอยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12 – 16 องค์พระนอน (พระพุทธรูปไสยาสน์) ประกอบด้วยหินทรายสีแดงอยู่ในลักษณะเดิมเกือบทุกส่วน ยกเว้นส่วนพระเศียรและส่วนพระบาท สำหรับรูปแบบของพระนอน หรือพระพุทธไสยาสน์นี้ ได้รับอิทธิพลของศิลปแบบทวารวดี ที่มีอิทธิพลของศิลปะแบบพื้นเมือง คงสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 13 เป็นต้นมา ใกล้เคียงกับชุมชนสมัยทวารวดีภายในเมืองโบราณเสมา จึงนับได้ว่า พระนอน หรือพระพุทธรูปปางไสยาสน์ เมืองเสมา เป็นพระนอนที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย
เครดิตและขอบคุณข้อมูลจากเพจ สำนักศิลปากรที่ ๑๐ นครราชสีมา
ที่ตั้ง พระนอนหินทราย เมืองเสมา
พระนอนหินทรายเมืองเสมา ตั้งอยู่ที่ตำบลเสมา อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา เป็นโบราณสถานที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมในประเทศไทย โดยเฉพาะในยุคทวารวดี (ประมาณพุทธศตวรรษที่ 12-16) พระนอนหินทรายนี้เป็นหนึ่งในหลักฐานที่แสดงถึงการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและความรุ่งเรืองของศิลปะในยุคนั้น
ขอบคุณภาพจาก เพจ วัดพระธรรมจักรเสมาราม https://www.facebook.com/profile.php?id=100064525427113
ลักษณะของพระนอนหินทราย
1. ขนาดและวัสดุ
– พระนอนหินทรายมีความยาวประมาณ 13.30 เมตร สร้างขึ้นจากการแกะสลักหินทราย เป็นงานศิลปกรรมที่มีความละเอียดประณีตและสะท้อนถึงความเชี่ยวชาญของช่างในยุคนั้น
– ลักษณะของพระนอนอยู่ในอิริยาบถ ปรินิพพาน แสดงถึงช่วงเวลาสุดท้ายในชีวิตของพระพุทธเจ้า
2. ศิลปกรรมแบบทวารวดี
– พระพักตร์ (ใบหน้า) มีลักษณะเรียบง่ายแต่สง่างาม สอดคล้องกับศิลปะทวารวดีที่เน้นความสงบและศรัทธา
– รายละเอียดของพระวรกาย เช่น การแสดงจีวรที่เรียบง่าย แต่มีความลื่นไหล เป็นเอกลักษณ์ของศิลปะยุคนี้
3. บริเวณโดยรอบ
– พระนอนตั้งอยู่ในพื้นที่ที่เคยเป็นเมืองโบราณ “เมืองเสมา” ซึ่งมีลักษณะเป็นเมืองรูปไข่ มีคูน้ำคันดินล้อมรอบ บ่งบอกถึงการตั้งถิ่นฐานของชุมชนในสมัยโบราณ
ความสำคัญทางประวัติศาสตร์
1. ศูนย์กลางของพระพุทธศาสนา
– เมืองเสมาเคยเป็นศูนย์กลางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในยุคทวารวดี พระนอนหินทรายจึงเป็นเครื่องหมายของความศรัทธาและการนับถือในพระพุทธศาสนาของผู้คนในสมัยนั้น
– ลักษณะของพระพุทธรูปในอิริยาบถปรินิพพานยังสะท้อนถึงความเข้าใจในธรรมะเรื่องการปล่อยวางและการดับทุกข์
2. หลักฐานการตั้งถิ่นฐานโบราณ
– เมืองเสมาเป็นเมืองที่เก่าแก่ มีการขุดค้นพบโบราณวัตถุ เช่น ลูกปัด แผ่นดินเผา และพระพิมพ์ดินเผาในพื้นที่ ซึ่งช่วยเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับวิถีชีวิตของคนในยุคนั้นสถานที่
ท่องเที่ยวและการอนุรักษ์
1. จุดเด่นทางการท่องเที่ยว
– พระนอนหินทรายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศ นักท่องเที่ยวสามารถมาชมความงดงามของพระพุทธรูปและเรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของเมืองเสมา
2. การอนุรักษ์
– พระนอนหินทรายได้รับการดูแลและอนุรักษ์เพื่อให้คงอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ที่สุด มีการจัดพื้นที่ให้เหมาะสมสำหรับนักท่องเที่ยวและผู้แสวงบุญ
พระนอนหินทราย เมืองเสมา อำเภอสูงเนิน เป็นแหล่งโบราณคดีที่สำคัญที่สะท้อนถึงความรุ่งเรืองของศิลปะและวัฒนธรรมในยุคทวารวดี อีกทั้งยังแสดงถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนาและวิถีชีวิตของคนในอดีต การเยี่ยมชมพระนอนหินทรายไม่เพียงแต่ช่วยให้เราได้ชื่นชมความงดงามของศิลปะ แต่ยังเป็นโอกาสในการเรียนรู้ประวัติศาสตร์อันล้ำค่าของประเทศไทย