โคราชเมืองที่ราบสูง ซึ่งภูมิประเทศจะมีลักษณะเขารูปเหมือนทรงมีดอีโต้ หรือชื่อที่เรียกทางสากลเรียกว่า เควสตาโคราช (Cuesta) หลายท่านอาจจะยังไม่เข้าใจว่าเหตุใดถึงเรียกว่า เควสต้าโคราชและมีความสำคัญอย่างไร รวมถึงมีความเกี่ยวข้องกับ KORAT GEO PARK อย่างไร
เขารูปอีโต้ หรือ “เควสตาโคราช” มีความสำคัญอย่างมากในด้านแร่ธาตุ เนื่องจากโครงสร้างทางธรณีวิทยาที่เป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ ซึ่งมีชั้นหินที่ซับซ้อนและถูกยกตัวขึ้นมาในช่วงเวลาทางธรณีวิทยาที่ผ่านมา โดยการก่อตัวของเควสตาหรือภูเขารูปอีโต้ในพื้นที่โคราชเกิดจากชั้นหินที่มีความทนทานต่อการกัดเซาะทับอยู่บนชั้นหินที่อ่อนกว่า จึงเอื้อต่อการเกิดของแร่ธาตุหลายชนิดที่สะสมตัวอยู่ในชั้นหินเหล่านี้
ในพื้นที่อุทยานธรณีโคราชมีสถานที่ที่โดดเด่นของลักษณะภูมิประเทศเขาเควสตา ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณที่เรียกว่า ที่ราบสูงโคราช หรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยในพื้นที่ลุ่มน้ำลำตะคองตอนกลางถึงตอนล่าง ทำให้อุทยานธรณีโคราชมีเอกลักษณ์แตกต่างจากพื้นที่อื่นๆ อย่างชัดเจน โดยบริเวณด้านตะวันตกเฉียงใต้ใกล้ขอบที่ราบสูงโคราชของหินทรายหมวดหินพระวิหารและหมวดหินภูพานที่ทนต่อการผุพังมากกว่าหมวดหินอื่นๆ จนเกิดเป็นเขาเควสตาหรือเขาอีโต้ 2 แนวคู่ขนานกัน จำนวนมากกว่า 20 ลูก ที่อยู่ในเขตอำเภอสีคิ้วและอำเภอสูงเนิน มีความสูงประมาณ 400-800 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง เช่น เขายายเที่ยง เขาขนานจิต เขกระโดน เขาสะเดา เป็นต้น ซึ่งเขาเหล่านี้เกิดจากลำตะคองไหลผ่านน้ำตะกอนกรวด ทราย ทรายแป้งและดินเหนียวทับถมในที่ราบหรือที่ราบลุ่มจนถึงอำเภอเฉลิมพระเกียรติ ทำให้เกิดภูมิประเทศเขา สลับหุบเขาเป็นแนวในทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ นั่นเอง
KORAT GEO PARK คืออะไร อ่านต่อเพิ่มเติมคลิก
Cuesta หรือ เควสต้า คืออะไร
A cuesta (Spanish for ‘slope’) is a hill or ridge with a gentle slope on one side, and a steep slope on the other. In geology, the term is more specifically applied to a ridge where a harder sedimentary rock overlies a softer layer, the whole being tilted somewhat from the horizontal. This results in a long and gentle backslope called a dip slope that conforms with the dip of resistant strata, called caprock. Where erosion has exposed the frontslope of this, a steep slope or escarpment occurs. The resulting terrain may be called scarpland.
In general usage, a cuesta is a hill or ridge with a gentle slope (backslope) on one side, and a steep slope (frontslope) on the other. The word is from Spanish: “flank or slope of a hill; hill, mount, sloping ground”. In geology and geomorphology, cuesta refers specifically to an asymmetric ridge with a long and gentle backslope called a dip slope that conforms with the dip of a resistant stratum or strata, called caprock. The outcrop of the caprock forms a steeper or even cliff-like frontslope (escarpment), cutting through the dipping strata that comprise the cuesta
จากการค้นความหมายอ้างอิง แปลมาได้ดังนี้
Cuesta (ในภาษาสเปนหมายถึง “ทางลาด”) คือเนินเขาหรือสันเขาที่มีความลาดเอียงอ่อนทางด้านหนึ่ง และมีความลาดชันทางอีกด้านหนึ่ง ในทางธรณีวิทยา คำนี้ใช้กับสันเขาที่มีชั้นหินตะกอนที่แข็งกว่าอยู่บนชั้นที่อ่อนกว่า ทั้งหมดนี้จะเอียงเล็กน้อยจากแนวระดับ ทำให้เกิดด้านหลังที่ลาดเอียงยาวเรียกว่า “dip slope” ซึ่งมีความลาดเอียงสอดคล้องกับชั้นหินที่ต้านทานการกัดเซาะ เรียกว่า caprock (ชั้นหินที่แข็งที่สุด) เมื่อการกัดเซาะเผยให้เห็นด้านหน้าของด้านลาดนี้ จะเกิดความลาดชันหรือหน้าผาที่เรียกว่า “escarpment” พื้นที่ที่เกิดจากสภาพนี้อาจเรียกว่า scarpland (ดินแดนที่มีแผลเป็น)
ในการใช้งานทั่วไป cuesta หมายถึงเนินเขาหรือสันเขาที่มีความลาดเอียงอ่อน (backslope) ทางด้านหนึ่ง และความลาดชัน (frontslope) ทางอีกด้าน คำนี้มาจากภาษาสเปน แปลว่า “ด้านข้างหรือความลาดเอียงของเนินเขา; เนินเขา ภูเขา หรือพื้นที่ลาดเอียง” ในทางธรณีวิทยาและธรณีสัณฐานวิทยา cuesta หมายถึงสันเขาที่ไม่สมมาตรโดยมีด้านหลังที่ลาดยาวเรียกว่า dip slope ซึ่งสอดคล้องกับการเอียงของชั้นหินที่ต้านทานการกัดเซาะ เรียกว่า caprock การเผยของ caprock ทำให้เกิดด้านหน้าที่ชันขึ้นหรือลักษณะคล้ายหน้าผา (escarpment) ที่ตัดผ่านชั้นหินที่เอียงและประกอบกันเป็น cuesta
เขารูปอีโต้ หรือ “เควสตาโคราช” มีความสำคัญอย่างไร
เขารูปอีโต้ หรือที่เรียกอีกชื่อว่า “เควสตาโคราช” เป็นลักษณะภูมิประเทศแบบ cuesta ที่มีความสำคัญในหลายแง่มุม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านธรณีวิทยาและการท่องเที่ยวของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย แถบจังหวัดนครราชสีมา (โคราช)
ความสำคัญทางธรณีวิทยา เควสตาโคราชมีโครงสร้างของชั้นหินที่แสดงให้เห็นถึงประวัติธรณีวิทยาที่ยาวนานของภูมิภาคนี้ ประกอบด้วยชั้นหินทรายที่มีความทนทานต่อการกัดเซาะซึ่งอยู่บนชั้นหินที่อ่อนกว่า ลักษณะนี้เป็นผลมาจากการยกตัวและการกัดเซาะผ่านเวลาที่ยาวนาน นอกจากนี้ เควสตาโคราชยังทำให้เข้าใจถึงการเคลื่อนตัวของเปลือกโลกและสภาพภูมิอากาศในอดีต ซึ่งเป็นข้อมูลที่สำคัญต่อการศึกษาทางธรณีวิทยาและพัฒนาพื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
1.แหล่งสะสมแร่หินและแร่ดินโครงสร้างเควสตาประกอบด้วยชั้นหินทราย หินดินดาน และหินตะกอนอื่น ๆ ซึ่งในบางชั้นอาจมีแร่ธาตุที่สะสมตัวอยู่ เช่น แร่ดินขาว แร่ฟอสเฟต และแร่ควอตซ์ ซึ่งเป็นแร่สำคัญที่มีประโยชน์ทางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม
2. แหล่งหินปูนและแร่เชิงพาณิชย์ บางชั้นของเขารูปอีโต้สามารถพบหินปูนคุณภาพสูงซึ่งมีศักยภาพสำหรับการทำปูนซีเมนต์ และการผลิตในอุตสาหกรรมก่อสร้าง นอกจากนี้หินปูนยังสามารถนำมาใช้ในอุตสาหกรรมเกษตร เช่น การปรับสภาพดินเพื่อเพิ่มความเป็นด่าง
3. การค้นพบฟอสซิลและการสะสมตัวของแร่โลหะเบา บางพื้นที่ในเควสตาโคราชยังเป็นแหล่งพบฟอสซิลยุคโบราณ และยังมีความเป็นไปได้ในการค้นพบแร่ธาตุที่เป็นผลจากกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางเคมี เช่น แร่เหล็กและแร่อื่นๆ ที่อาจเกิดจากการสะสมตัวของน้ำใต้ดินที่เคลื่อนตัวผ่านชั้นหิน
ความสำคัญเชิงเศรษฐกิจและการพัฒนา
การมีแหล่งแร่ธาตุในพื้นที่เควสตาโคราชส่งผลให้เกิดโอกาสทางเศรษฐกิจ โดยสามารถพัฒนาอุตสาหกรรมเหมืองแร่ขนาดเล็กหรือการผลิตแร่เพื่อใช้ในอุตสาหกรรมในประเทศ ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจของชุมชนท้องถิ่น สร้างงานและรายได้ รวมถึงเป็นแหล่งทรัพยากรที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการพัฒนาประเทศต่อไป
ความสำคัญต่อการท่องเที่ยว เควสตาโคราชและภูเขารูปอีโต้เป็นจุดหมายการท่องเที่ยวที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจำนวนมาก เนื่องจากวิวทิวทัศน์ที่งดงามของภูมิประเทศที่ลาดเอียงในแบบที่หาได้ยากในประเทศไทย นักท่องเที่ยวนิยมมาเยี่ยมชมเพื่อชมวิวทิวทัศน์ธรรมชาติอันโดดเด่น และเพลิดเพลินกับกิจกรรมเดินป่าและการสำรวจธรรมชาติ อีกทั้งยังมีความสำคัญในเชิงวัฒนธรรมและเศรษฐกิจให้กับชุมชนในพื้นที่